Μια σύγχρονη ματιά στο καθημερινό φαγητό…

Γλουτένη: ουσία και αντιφάσεις

Η γλουτένη είναι ένα φυσικό πρωτεϊνικό σύμπλεγμα που βρίσκεται στο σιτάρι, τη σίκαλη και το κριθάρι. Αποτελείται από δύο συμπληρωματικές φrakτίες: τη γλιαδίνη, που προσδίδει στο ζυμάρι την ελαστικότητά του, και τη γλουτενίνη, που του δίνει περίσσεια ελαστικότητας. Μαζί σχηματίζουν το γνωστό «δίκτυο» γλουτένης, χάρη στο οποίο το ψωμί αποκτά τραγανή κόρα και μαλακή, αφράτη ψίχα.

Ταυτόχρονα, η γλουτένη έχει εξελιχθεί σε μία από τις πλέον συζητημένες θεματικές στην γαστρονομία και την ιατρική. Αναζητήσεις όπως «συνταγή χωρίς γλουτένη», «συμπτώματα δυσανεξίας στη γλουτένη» και «κοιλιοκάκη» βρίσκονται σταθερά στις πρώτες θέσεις των τάσεων των μηχανών αναζήτησης. Αλλά πραγματικά κατανοούμε τι αντιμετωπίζουμε;

Πότε η γλουτένη βλάπτει

Ατελής πέψη. Στους περισσότερους ανθρώπους τα ένζυμα του γαστρεντερικού διασπούν πλήρως τη γλουτένη, αλλά σε περίπου 10 % των περιπτώσεων η διαδικασία επιβραδύνεται ή παραμένει ημιτελής. Έτσι, υπολείμματα πρωτεΐνης φτάνουν στο κατώτερο έντερο και μπορούν να ενεργοποιήσουν τα ανοσοκύτταρα σε «ετοιμότητα μάχης».

Φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Σε ευαίσθητα άτομα, το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τα σωματίδια γλουτένης ως ξένα και αρχίζει να παράγει αντισώματα. Αυτό πυροδοτεί αλυσιδωτή αντίδραση – από τοπικό ερεθισμό της βλεννογόνου μέχρι συστηματική φλεγμονή.

Μη ειδικά συμπτώματα. Δυσφορία, φούσκωμα, «θόλωση» του νου, πονοκέφαλοι, αλλαγές στη διάθεση – όλα αυτά εύκολα αποδίδονται στο άγχος ή την έλλειψη ύπνου, αλλά μερικές φορές αποτελούν τα μόνα σημάδια δυσανεξίας στη γλουτένη.

Κοιλιοκάκη: η αόρατη απειλή

Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια αυτοάνοση νόσος κατά την οποία ακόμη και μικρές ποσότητες γλουτένης καταστρέφουν τις μικροσκοπικές λάχνες του λεπτού εντέρου. Σύμφωνα με το Journal of Clinical Gastroenterology, πάνω από 80 % των ασθενών μένουν αδιάγνωστοι για πολλά χρόνια. Στις συχνές παρεκβάσεις της διάγνωσης περιλαμβάνονται:

• Ανεξήγητη αναιμία, με συνοδές αδυναμία και λιποθυμικές τάσεις.
• Ορμονικές διαταραχές, από ακανόνιστες εμμήνους ροής έως προβλήματα γονιμότητας.
• Ψυχολογικά και νευρολογικά συμπτώματα, όπως ημικρανίες, άγχος ή κατάθλιψη, που αποδιοργανώνουν εξίσου με τον κοιλιακό πόνο.

Η παγκόσμια κοινότητα γαστρεντερολόγων αναγνωρίζει ότι κατά μέσο όρο απαιτούνται 6–10 χρόνια για τη σωστή διάγνωση της κοιλιοκάκης. Αυτό είναι πολύ μεγάλο διάστημα, όταν κάθε ημέρα μετρά για την ανάρρωση του οργανισμού.

NCGS: ευαισθησία πέρα από την κοιλιοκάκη

Ακόμη και όταν αποκλείεται η κοιλιοκάκη, έως και 9 % των ανθρώπων αναφέρουν βελτίωση της υγείας τους με δίαιτα χωρίς γλουτένη. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται NCGS (Non‑Celiac Gluten Sensitivity). Βασικά σημάδια είναι:

• Η αίσθηση βάρους στο στομάχι εντός μίας ώρας μετά το ψωμί.
• Ξαφνικές πτώσεις ενέργειας και συγκέντρωσης.
• Αλλαγές στη διάθεση χωρίς εμφανείς εξωτερικούς λόγους.

Για να το δοκιμάσετε, κάντε ένα απλό πείραμα στο σπίτι: ένα μήνα χωρίς γλουτένη με καταγραφή της ευεξίας σας, ακολουθούμενο από σύντομη «πρόκληση» με γλουτένη και παρακολούθηση των αντιδράσεων.

Πώς διαφέρει το σύγχρονο σιτάρι από το παλιό

Το ψωμί των παππούδων μας ήταν διαφορετικό. Οι αγροί επιλογής έχουν σχεδόν διπλασιάσει την περιεκτικότητα σε γλιαδίνη και προσέθεσαν πρωτεΐνες ATI που προκαλούν φλεγμονή. Το αποτέλεσμα: ταχύτερη ζύμωση και αφράτες φραντζόλες — αλλά μεγαλύτερο βάρος για το ανοσοποιητικό μας.

Η επίδραση της γλουτένης πέρα από το έντερο

• Αυτοάνοσες παθήσεις. Η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει μακρινές αυτοάνοσες αντιδράσεις — από διαβήτη τύπου 1 έως ρευματοειδή αρθρίτιδα.
• Νευρολογικές διαταραχές. Από περιφερική νευροπάθεια έως αταξία του εγκεφαλικού στελέχους: η ευαισθησία στα πεπτίδια γλουτένης συχνά συγχέεται με άλλες διαγνώσεις.
• Ψυχική δυσφορία. Χρόνια άγχος και κατάθλιψη μπορεί να έχουν «ρίζες» στη γλουτένη.

Πρακτικές συμβουλές

• Διατηρείτε ημερολόγιο διατροφής και ευεξίας.
• Προτιμάτε οικιακές συνταγές.
• Επιλέγετε πιστοποιημένα προϊόντα χωρίς γλουτένη με σαφή σήμανση.
• Συμβουλευτείτε ειδικούς για εξετάσεις αντισωμάτων και γαστρεντερολογικές συμβουλές.

Greespi: φύλακες της μικροβιώματός σας

Όταν οι διατροφικοί περιορισμοί απειλούν τα θρεπτικά κενά και θέλετε να ζείτε πλήρως, το Greespi προσφέρει υποστήριξη.

• Υποστήριξη βλεννογόνου. Βοηθά στην αποκατάσταση της ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας.

• Υποαλλεργικότητα. Κατάλληλο ακόμη και για τις πιο αυστηρές δίαιτες.

• Απλότητα στη χρήση. Δύο δόσεις την ημέρα για να νιώσετε τη διαφορά.

Περισσότερα για Greespi

Συμπέρασμα

 Η γλουτένη δεν πρέπει να θεωρείται απόλυτος εχθρός, αλλά ο ρόλος της στη διατροφή μας είναι αναμφίβολα πολύπλοκος. Ακούστε το σώμα σας, επενδύστε σε σωστή διάγνωση και στηρίξτε τη μικροβιοτόπητά σας με αξιόπιστες λύσεις όπως το Greespi.

«Σε έναν κόσμο όπου το φαγητό έχει γίνει πολιτική και πολιτισμός, η γνώση του ίδιου μας του οργανισμού είναι η μεγαλύτερη δύναμη.»

Πηγές:

1. Finamore, Alberto, et al. "Antioxidant, Immunomodulating, and Microbial-Modulating Activities of the Sustainable and Ecofriendly Arthrospira 

2. " Oxidative Medicine and Cellular Longevity, vol. 2017, 2017, p. 3247528, doi:10.1155/2017/3247528.

3. González-Rodríguez, L. G., et al. "Effects of Arthrospira Supplementation on Gut Microbiota and Metabolic Parameters in Adults with Overweight or Obesity: A Randomized Controlled Trial." International Journal of Clinical Practice, vol. 76, no. 1, 2022, p. e14472, doi:10.1111/ijcp.14472.

4. Catassi, Carlo, et al. "The Overlapping Spectrum of Non-Celiac Gluten Sensitivity." Nutrients, vol. 9, no. 11, 2017, p. 1268, doi:10.3390/nu9111268.

5. (Fasano, A. (2012). Leaky gut and autoimmune diseases. Clinical Reviews in Allergy & Immunology, 42(1), 71–78. DOI: 10.1007/s12016-011-8291-x)

6. Van den Broeck, H. C. et al. (2010). "Presence of celiac disease epitopes in modern and old wheat varieties." Theoretical and Applied Genetics, 121(8), 1527-1539.DOI:10.1007/s00122-010-1408-4

7. Shewry, P. R. (2018). "Do ancient types of wheat have health benefits compared with modern bread wheat?" Journal of Cereal Science, 79, 469-476. DOI:10.1016/j.jcs.2017.11.010

© Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται, η αντιγραφή του υλικού επιτρέπεται μόνο με την υποχρεωτική αναγραφή του συνδέσμου προς την ιστοσελίδα greespi.com. Η εμπορική χρήση απαγορεύεται χωρίς τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη και διώκεται ποινικά.

«Όλες οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτόν τον ιστότοπο προορίζονται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο επαγγελματικών ιατρικών συμβουλών, διαγνώσεων ή θεραπειών. 
Να συμβουλεύεστε πάντα το γιατρό σας εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με μια ιατρική κατάσταση».